Graag stel ik een naamsverandering voor voor de weidebeekjuffer. Ja, het beestje komt voornamelijk voor in beken die niet beschaduwd zijn, dus het biotoop wordt prima beschreven in de huidige naam. Maar laten we wel wezen, het doet geen recht aan de schoonheid van dit prachtige beestje. Ik twijfel zelf nog een beetje tussen een paar alternatieven: een wat behoudende wijziging naar 'blije beekjuffer'(je kan toch niet anders dan blij worden van deze beestjes?), een wat erg vrije naam waar ik aan denk is 'puur geluk'. Misschien de gulden middenweg: 'dwarrelend schitterfeestje'.
Je had het vast al begrepen, maar ik ben voor de zoveelste keer onder de indruk gekomen van de schoonheid van Nederlands' allermooiste libel. En dat is niet alleen vanwege de donkere vlekken in de vleugels en de metallic blauwe glans, eigenlijk niet eens zozeer van hun uiterlijk, maar meer zijn gedrag. Afgelopen week heb ik mij een dag ondergedompeld in het habitat van de weidebeekjuffer, om te genieten van het gedrag en uiteraard om dit zo mooi mogelijk vast te leggen.
Ultieme natuurbeleving!
Ik zal proberen iets te omschrijven van het betoverende gedrag van de weidebeekjuffer mannetjes. Deze blauwglanzende dartelaars doen weinig anders dan hun territorium bewaken als het een beetje zonnig en warm is. Alles voor een kans op voortplanting. Hoe groter de dichtheden, hoe mooier het territoriale gedrag bij mannetjes zichtbaar wordt. Het habitat wordt doorgaans vanaf een uitkijkpunt op de oever of boven het water in de gaten gehouden. Zodra een ander mannetje te dichtbij komt wordt de achtervolging ingezet en ontstaat een luchtgevecht waarin de mannetjes om elkaar heen dwarrelen om te laten zien hoe sterk ze zijn. Soms wervelen 5 of 6 mannetjes vlak boven de beek om elkaar heen in de hoop de vrouwtjes te imponeren. Deze fladderende vlucht veranderd opvallend zodra er een vrouwtje langskomt: in een straaljagervlucht vliegen de heren op grote snelheid in een strakke lijn achter de dame aan, de JSF is er niets bij. Doorgaans zie ik door de snelheid niet eens dat de voorste juffer een vrouwtje is, maar de rechte vlucht is onmiskenbaar een achtervolging. De vrouwtjes die gepaard hebben worden dan ook gedwongen om onder water eitjes af te zetten (ze kruipen helemaal de diepte in en je ziet ze niet eens meer boven komen), omdat dat de enige plek is waar ze met rust gelaten worden door de mannetjes. Als je dit gedrag uren van dichtbij mag observeren en je daarbij soms als uitkijkpunt gebruikt word ben je een bevoorrecht mens!
Tja, en hoe leg je dit prachtige gedrag nu vast? De eerlijkheid gebied me te zeggen dat de ervaring niet in foto's vast te leggen is. Om het echt recht te doen moet je het gewoon zien gebeuren, zelfs in film lijkt het me haast niet te vangen. Maar goed, je kunt natuurlijk nog steeds je best doen dit gedrag recht te doen. En de ultieme foto? Een weidebeekjuffer man frontaal in vlucht met gespreide vleugels en reflectie waardoor je de 4 vleugelvlekken in tweevoud in beeld krijgt. En dan nog een tweede mannetje er bij in de onscherpte, en eventueel een derde... in theorie is het mogelijk, in de praktijk is 10 dagen in het water zitten vermoedelijk nog niet genoeg. Het is dan helaas ook niet gelukt. Maar toch hoor je mij niet klagen over de resultaten na een dagje ratelen op 8 frames per seconde.
Misschien wel leuk om eens een compilatie te laten zien van alles wat uiteindelijk in de prullenbak beland. Ik heb in het veld al het nodige verwijderd, maar schat in dat ik na een dag fotograferen zeker 200 lege foto's had met enkel en alleen een blaadje met een rustige voor- en achtergrond. Dan heb je er nog 400 met totaal onscherpe juffers in beeld, 200 foto's waarin de juffer net niet scherp is, 50 waarbij 1/1600 niet voldoende was om de grote snelheid van de vlucht voldoende te bevriezen.
Maar gelukkig houd je na het weggooien van honderden foto's er nog een paar over die wel gelukt zijn. En dat zijn dan weer beelden die je niet even in een paar minuten maakt en waar ik persoonlijk erg over te spreken ben. Leuk is ook dat de weidebeekjuffer zijn habitat deelt met blauwe breedscheenjuffers, een leuke bijvangst.
En als toegift dan nog het voortplantingsgedrag van de blauwe breedscheenjuffer, waar ei-afzet altijd bewaakt wordt door het mannetje dat meelift op de nek van het vrouwtje.
